Daily Express Subscriber
Sign in to your account.

Kota Kinabalu: Bekas Ketua Menteri Tan Sri Harris Salleh berkata Allahyarham Tun Fuad Stephens menyokong Akta Pembangunan Petroleum (PDA) yang menetapkan royalti 5 peratus untuk minyak dan gas yang diekstrak dari Sabah kerana beliau percaya ia akan membawa masuk lebih banyak dana persekutuan untuk pembangunan Sabah.

Beliau berkata Fuad, yang dipilih sebagai Ketua Menteri selepas membantu Kerajaan Persekutuan menggantikan Usno, juga dipengaruhi oleh tekanan antarabangsa, termasuk dekolonisasi British dan desakan Amerika untuk Borneo bersepadu.

“Dengan desakan terhadap British untuk memberikan kemerdekaan kepada tanah jajahannya, dan Amerika mendorong pewujudan pulau Borneo bersepadu, Tun Fuad memilih untuk menyebelahi Malaysia daripada mengikuti saranan Amerika itu.

“Tempoh ini berbetulan dengan pembentukan Berjaya. Tun Fuad yang mengiktiraf Parlimen sebagai pihak berkuasa tertinggi Malaysia, menyokong Akta Petroleum, yang menjanjikan lebih banyak dana persekutuan untuk pembangunan Sabah,” katanya dalam satu kenyataan, Selasa.

 “Tun Fuad hendak menandatangani perjanjian lima peratus itu tetapi meninggal dunia secara tragik dalam nahas kapal terbang yang dikenali sebagai nahas Double Six,” katanya.

Harris mengesahkan pendedahan Tengku Razaleigh Hamzah dalam memoirnya yang dikeluarkan baru-baru ini bahawa pendahulu Fuad, Tun Mustapha Harun, enggan bersetuju bahawa Sabah hanya akan menerima lima peratus royalti petroleum.

Razaleigh, lebih dikenali sebagai Ku Li, mendedahkan bahawa susulan rasa tidak puas hati terhadap Sabah diberikan 5 peratus sahaja, dan bukannya 10-20 peratus, Mustapha mengugut untuk membawa Sabah keluar dari Malaysia.

Beliau terpaksa berundur sebagai Ketua Menteri pada November 1975 dengan pilihan raya diadakan pada awal 1976, apabila Berjaya memenangi 28 kerusi Dewan Undangan Negeri berbanding 20 dimenangi Usno. Tun Salleh Said Keruak dilantik sebagai KM pada bulan-bulan menjelang pilihan raya Negeri.

Razaleigh berkata Tun Mustapha enggan berjumpa dengannya dan mengarahkannya pulang ke Kuala Lumpur pada penerbangan seterusnya apabila dia terbang ke Kota Kinabalu untuk membincangkan perkara itu.

Bekas Pengerusi Petronas dan Menteri Kewangan itu berkata, pendirian Mustapha juga berbetulan dengan permintaannya agar Kerajaan Persekutuan menjamin pinjaman AS$600 juta, yang ditolak Perdana Menteri Tun Razak ketika itu, yang ingin tahu untuk apa wang itu akan digunakan sebelum Kabinet Persekutuan akan bersetuju.

“Ketika itu minyak hanya dihasilkan di kawasan Semarang, Labuan. Timbul persoalan kenapa Tun Mustapha, penyokong tegar Sabah menyertai pembentukan Malaysia, mempertimbangkan untuk menarik diri kerana isu royalti minyak.

“Perjanjian itu membolehkan rundingan meningkat sehingga 20 peratus. Sebaliknya Allahyarham Tun Fuad Stephens yang pada mulanya bertegas menentang (pembentukan) Malaysia, hanya bersetuju selepas dipujuk oleh Allahyarham (Perdana Menteri Singapura) Lee Kuan Yew,” katanya.

“Tun Fuad percaya, lebih baik minyak dan gas diuruskan oleh Kerajaan Persekutuan, seperti yang dilihat di banyak negara di seluruh dunia termasuk Arab Saudi.

“Beliau memperhatikan bahawa Kerajaan Sabah (dipimpin oleh Usno) salah urus sumber minyaknya dan dibelenggu dengan rasuah.

“Akhirnya, Tun Fuad bersetuju menandatangani perjanjian royalti minyak lima peratus selepas melihat gambaran lebih luas pada masa itu,” katanya.

Bagaimanapun, Harris berkata, dinamik politik Malaysia berubah semasa pentadbiran bekas PM Datuk Seri Najib Razak.

“Kerajaan Persekutuan yang diterajui Najib memerlukan sokongan 60 ahli parlimen Sabah dan Sarawak untuk membentuk Kerajaan.

“Mulai 2018 dan seterusnya, banyak kuasa dipindahkan kepada Sabah dan Sarawak. Dengan dirinya menghadapi tekanan, Najib meninggalkan konvensyen tradisional untuk mendapatkan sokongan yang diperlukan,” katanya.